ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΛΟΙ ΦΩΤΙΣΜΕΝΟΙ;

ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΛΟΙ ΦΩΤΙΣΜΕΝΟΙ;;

Οι ιδέες αυτής της ομιλίας που έδωσα την Τετάρτη 3 Ιουνίου στο YogaLife,  είναι εμπνευσμένες ή πηγάζουν άμεσα από τις διαλέξεις του δασκάλου μου Ananda Balayogi Bhavanani πάνω στις Yoga Sutras του Patanjali (Ananda Ashram , Pondicherry ,India) . www.icyer.com

 Οι εικόνες ανήκουν στην αγαπημένη μου Eridani Milly Baker που εργάζεται πάνω στις Γιόγκα Σούτρας εδώ και μήνες, ζωγραφίζοντας ένα σχέδιο για κάθε Σούτρα. Δείτε τα όλα εδώ  http://yogasticks.weebly.com/

Την προηγούμενη φορά μιλήσαμε για τους στρόβιλος του νου (chitta vritis). Τα chitta Vritis είναι οι σκέψεις εκείνες που δεν μπορούμε να σταματήσουμε. Είναι, μπορούμε να πούμε, οι τακτικές και συνεχείς μας σκέψεις (σκεπτομορφές). Όταν λοιπόν μια σκέψη γίνεται τακτική και συνεχής, παίρνει το σχήμα του στροβίλου και έχει πια δική της υπόσταση: δεν χρειάζεται να επιλέγουμε να την σκεφτούμε, υπάρχει από μόνη της! Τα Chitta Vrittis δημιουργούν σιγά σιγά  Samskaras (συνήθειες), τα οποία δημιουργούν Vasanas (προγραμματισμούς).

Να θυμάστε λοιπόν την αλυσίδα: Chitta vrittis => Samskaras = > Vasanas

Όταν μια σκέψη γίνει τόσο τακτική ώστε να γίνει συνήθεια και τόσο μεγάλη συνήθεια ώστε να γίνει προγραμματισμός, τότε είναι πολύ δύσκολο να τον αποβάλουμε. Οι προγραμματισμοί αυτοί (Vasanas) μας ακολουθούν παντού, καμιά φορά και στην επόμενη μας ζωή!

 Για παράδειγμα: Κάθε μέρα κάνω τη σκέψη ότι δεν αξίζω. Αυτή η σκέψη, ύστερα από καιρό γίνεται αυτόματη συνήθεια. Αυτή η αυτόματη συνήθεια είναι τόσο υποσυνείδητη πια , που αλλάζει το σώμα μας, την έκφραση μας και τέλος…την ίδια μας τη ζωή. Αυτό που ήταν αρχικά μια σκέψη , έχει γίνει πια πεπρωμένο. Πεπρωμένο που αλλάζει τη ζωή μας.

Μια άλλη μορφή των Vasanas είναι οι επιθυμίες που έχουμε και που δεν ξέρουμε από πού πηγάζουν.

Αυτό είναι vasanas και είτε έρχεται από την παιδική μας ηλικία , ή από προηγούμενη ζωή. Επιθυμίες που δεν αρμόζουν με τη ζωή μας, που δεν έχουν το έδαφος να πραγματοποιηθούν αλλά για εμάς είναι ανίκητο πάθος, είναι προγραμματισμοί που πηγάζουν από έμμονες σκέψεις που έγιναν συνήθεις και τέλος προγραμματισμοί. Προσοχή σε αυτά τα vasanas γιατί καθοδηγούν τη ζωή μας σε μέρη που δεν είναι στη φύση μας, απλά γιατί έχουν τεράστια υπόσταση.

Ο τρόπος να ανακαλύψουμε και να καταργήσουμε αυτό το είδος vasanas είναι η αυτοπαρατήρηση και ο διαλογισμός.

Με το διαλογισμό δημιουργούμε την ενέργεια (θερμότητα) αυτή που «καίει» τα kleshas και vasanas. Ακόμα και αν καταφέρουμε να μπούμε σε διαλογισμό (απόλυτο άδειασμα του νου)  για μερικά δευτερόλεπτα, αυτόματα αρχίζει το σύστημα να παράγει θερμότητα κατά μήκος της σπονδυλικής στήλης που στην ουσία «καίει» τις πεποιθήσεις (kleshas, vasanas, karma).

Αν ο διαλογισμός είναι αδύνατος, εργαζόμαστε με την αυτοπαρατήρηση. Να χρησιμοποιούμε δηλαδή το κοσμικό όνειρο που λέγεται ζωή, για να πειραματιστούμε και να κάψουμε πεποιθήσεις. Η ζωή είναι για να ζήσουμε τις εμπειρίες που χρειαζόμαστε. Όλο το σύμπαν έχει φτιαχτεί για την εξέλιξη μας. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την ευκαιρία αυτή και να εξελιχθούμε, ή να πάρουμε τη ζωή προσωπικά και να αυτοκαταστραφούμε. Δική μας επιλογή. Αν λοιπόν πάρουμε τη ζωή σαν ένα εργαστήρι εξέλιξης, τότε μπορούμε να παρατηρούμε τη ζωή και να κάψουμε τα vasanas που εμφανίζονται σαν επιθυμίες:

Από πού προέρχονται οι επιθυμίες μου;

έχω το κατάλληλο περιβάλλον για να υλοποιήσω την επιθυμία μου;

Όταν δρω προς την υλοποίηση μιας επιθυμίας, βρίσκω συνέχεια εμπόδια;

Προσοχή: άλλο δυσκολίες που έχουν λύση κι άλλο εμπόδια. Όταν για να πετύχουμε κάτι βρίσκουμε συνέχεια εμπόδια (σαν τοίχος που μας σταματά) τότε ίσως να πρέπει να αναρωτηθούμε αν τελικά η επιθυμία είναι vasanas (παλιός προγραμματισμός) και όχι πραγματική επιθυμία. Αν όμως απλά βρίσκουμε δυσκολίες που σύντομα βρίσκουν λύση, τότε η επιθυμία αυτή είναι πραγματική , και οι δυσκολίες είναι εκεί για να μεγαλώσουν την ενέργεια της δράσης μας.

Γι αυτό και ο Patanjali λέει ότι ο κύριος στόχος της γιόγκα είναι να ελέγξουμε τις τακτικές σκέψεις (chitta vritis). Γιατί αν οι σκέψεις είναι ανεξέλεγκτες, θα καταλήξουν προγραμματισμοί (vasanas) και δεν θα μας αφήνουν να εξελιχθούμε.

Ο Πατάντζαλι (1.6) λέει ότι οι σκέψεις μας (CHITTA VRITTIS ) είναι πέντε ειδών:

1. Γνώσεις (PRAMANA)

2. Παραισθήσεις (VIPARYAYA)

3. Φαντασιώσεις (VIKALPA)

4. μνήμες (SMRITI)

5. Παθητικότητα. (NIDRA)

Πραγματικά , όλες οι σκέψεις μας είναι ένα από τα πέντε παραπάνω! Και όλα τα παραπάνω μπορούν να γίνουν τόσο τακτικά ώστε να καταλήξουν συνήθειες και συγκεκριμένοι προγραμματισμοί που θα εμποδίζουν την εξέλιξη μας.

Θα μείνω λίγο στο τελευταίο (παθητικότητα) γιατί είναι πολύ παρεξηγημένο. Καμιά φορά μετά από μια πολυάσχολη μέρα , πηγαίνουμε σπίτι και ξαπλώνουμε κοιτώντας το ταβάνι και αν κάποιος μας ρωτήσει «τι σκέφτεσαι;» λέμε «τίποτα». Αυτό δεν είναι διαλογισμός! Αυτό είναι παθητικότητα/ υπνωτισμός. Ο υπνωτισμός δεν είναι διαλογισμός. Είναι μια πολύ παθητική κατάσταση του νου. Είναι πολύ μικρή η διαφορά. Στο διαλογισμό το μυαλό είναι άδειο και είναι σε επαφή με το ανώτερο πεδίο του νου. Στην ύπνωση το μυαλό είναι στάσιμο (όχι άδειο) και σε επαφή με το υποσυνείδητο.

Τώρα θα ήθελα να συνδέσω τις σκέψεις (Chitta vrittis) με τα kleshas. Ο Πατάντζαλι λέει ότι τα Kleshas είναι τα «χρώματα των σκέψεων». Μια άλλη ερμηνεία είναι ότι είναι τα «στρώματα μπροστά μας, που μας εμποδίζουν να δούμε την αλήθεια». Τα kleshas είναι η υποκειμενικότητα των σκέψεων: Δεν βλέπουμε τις καταστάσεις όπως είναι. Τις βλέπουμε όπως είμαστε. Αυτό είναι ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια στη ζωή! Η ρίζα αυτού του προβλήματος είναι η ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΣΗ. Επειδή το εγώ μας πείθει ότι είμαστε οι καταστάσεις που μας συμβαίνουν, εμείς αρνούμαστε να δούμε τις καταστάσεις αυτές από μια ανοικτή οπτική γωνία, και κοιτάμε μέσα από τη μικρή μας, ατομική ύπαρξη. Αυτό όμως είναι αδύνατο να είναι αληθινό , αφού το εγώ μας είναι ένα μέσα σε πολλά δισεκατομμύρια ανθρώπων με δισεκατομμύρια οπτικές γωνίες!

Το πιο πολύτιμο πράγμα για το οποίο μιλάμε σήμερα είναι τα είδη των kleshas. Αν συνειδητοποιήσουμε τα στρώματα που οι ίδιοι βάζουμε μπροστά από την αλήθεια, τότε θα μπορέσουμε να ανοίξουμε την οπτική μας και να ζήσουμε πραγματικά και να είμαστε σε συνεχή γαλήνη.  Αν καταφέρουμε να αδειάσουμε από τα kleshas τότε θα προχωράμε κάθε μέρα ένα βήμα μπροστά προς την εξέλιξη μας.

Ο ΛΟΓΟΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΙΜΑΣΤΕ ΦΩΤΙΣΜΕΝΟΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ KLESHAS ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΡΜΑ.

(Σούτρα 1.24 : «η δημιουργική πηγή από την οποία ερχόμαστε (ishwara) είναι καθαρή συνειδητότητα χωρίς Kleshas και χωρίς Κάρμα»)

(Θα μιλήσουμε για το Κάρμα σε άλλη συνάντηση)

Τα kleshas (στρώματα που κρύβουν την αλήθεια) είναι πέντε ειδών:

1.       Avidya – Άγνοια

2.       Asmita – Ψευδαίσθηση του διαχωρισμού  

3.       Raga – έλξη προς τα ευχάριστα / απόλαυση

4.       Dvesha – απώθηση για τα δυσάρεστα/ δυσκολίες

5.       Abhinivesha – φόβος για το θάνατο

AVIDYA (άγνοια)

Ο Πατανζαλι λέει ότι η άγνοια είναι η ρίζα όλων των άλλων kleshas.

Και στη σούτρα 2.5 δίνει τέσσερις τύπους άγνοιας

1. Βλέπουμε το προσωρινό σαν μόνιμο

2. Βλέπουμε το ακάθαρτο για καθαρό

3. Βλέπουμε αυτά που φέρνουν πόνο σαν ευχάριστα 

4. Βλέπουμε κάτι που δεν είναι ο εαυτός σαν τον εαυτό.

Στην ουσία η γνώση είναι όλη μέσα μας. Όλοι μας ξέρουμε την αλήθεια. Όμως η αλήθεια είναι απενεργοποιημένη. Όταν η αλήθεια είναι απενεργοποιημένη , λέμε ότι έχουμε «ξεχάσει». Η avidya λοιπόν μπορεί επίσης να οριστεί σαν «απώλεια μνήμης» γιατί αυτό είναι στην πραγματικότητα. Ο λόγος που έχουμε ξεχάσει είναι γιατί κάπου, κάποτε , κάτι μας έπεισε ότι η γνώση βρίσκεται κάπου έξω μας, σε κάποιον σοφό, στο Θεό, στα βιβλία, και σταματήσαμε να ψάχνουμε μέσα μας πια. Για να βγούμε από την άγνοια μόνο ένας τρόπος υπάρχει: να κοιτάξουμε μέσα μας και να εμπιστευτούμε τον εαυτό μας.

Ο Βούδας είπε: «σκοτώστε τους όλους, τους γονείς, τους δασκάλους, και στο τέλος σκοτώστε κι εμένα. Μόνο έτσι θα δείτε την αλήθεια.».

ASMITA (Ψευδαίσθηση του διαχωρισμού)

Asmita είναι η ανικανότητα μας να δούμε πως όλα συνδέονται μεταξύ τους και πως όλες οι υπάρξεις και οι πλανήτες, όλες οι ποιότητες (καλό και κακό) προέρχονται από την ίδια πηγή. Νομίζω πως αυτή την Ψευδαίσθηση , μόνο τα υψηλά επίπεδα διαλογισμού μπορούν να εξαλείψουν. Όταν φτάσουμε συνειδητά (ώστε να το θυμόμαστε) σε αυτήν τη διάσταση που δεν υπάρχει χώρος και χρόνος, βιώνουμε την ενότητα με όλα, και το βίωμα αυτό αποθηκεύεται στη μνήμη μας. Ξέρουμε ότι έχουμε καταργήσει αυτή την ψευδαίσθηση μέσα μας, όταν δεν φοβόμαστε το κακό. Γιατί ξέρουμε πως και το κακό είναι μέρος της δημιουργίας.

 

RAGA /DVESHA (έλξη και απώθηση για τα ευχάριστα και δυσάρεστα αντίστοιχα)Αυτές οι δύο ιδιότητες είναι η βάση της προσκόλλησης και το έχουμε πει πολλές φορές. Θα ήθελα απλά να σας θυμίσω: όταν αναζητούμε τα ευχάριστα, τότε πληγωνόμαστε πολύ από τα δυσάρεστα. Όταν κρατάμε ουδέτερη στάση για τα ευχάριστα, τότε τα δυσάρεστα δεν μας γονατίζουν. Αυτό δεν είναι ούτε αναισθησία , ούτε άρνηση να χαρούμε. Το αντίθετο: η απόσπαση είναι η πραγματική οπτική γωνία της ζωής. Όταν ζούμε χωρίς προσκολλήσεις, η ζωή είναι γεμάτη γαλήνη και αλήθεια. Όταν ζούμε με την αγωνία ότι δεν θα χαρούμε αρκετά ή ότι κάτι θα συμβεί και θα υποφέρουμε, η ζωή είναι γεμάτη ένταση. Το σύστημα δεν καταλαβαίνει τη διαφορά ενθουσιασμού και απογοήτευσης. Η καρδιά χτυπά δυνατά, η αναπνοή γίνεται γρήγορη και χάνουμε την αντικειμενικότητα μας και στις δύο περιπτώσεις. Άρα το σύστημα φορτώνεται και με τη λύπη αλλά και με τη χαρά. Η γαλήνη είναι το ζητούμενο και όχι η χαρά. Γιατί η χαρά θα τελειώσει ενώ η γαλήνη μπορεί να είναι μόνιμη.

ABHINIVESHA (φόβος για το θάνατο)

…και όταν υπάρχει αυτή η προσκόλληση για τα ευχάριστα έρχεται μαζί και η προσκόλληση στη ζωή. Νομίζουμε πως είμαστε εδώ για να διασκεδάσουμε, αλλά ακόμα κι όταν δεν διασκεδάζουμε, δεν μπορούμε να απαλλαγούμε από το φόβο του θανάτου. Αυτό φυσικά είναι ένστικτο και είναι ένα πολύ χρήσιμο ένστικτο αλλιώς όλοι με την πρώτη δυσκολία θα αυτοκτονούσαμε. Η ζωή τότε δεν θα μπορούσε να εκπληρώσει το σκοπό της.

Είναι σωστό και απαραίτητο να μην παραιτούμαστε από τη ζωή.

Αυτό που δεν είναι απαραίτητο, είναι να πηγάζουν όλες οι δράσεις μας από το φόβο του θανάτου.

Η υπερβολική ανάγκη να παραμείνουμε σε αυτό το (προσωρινό) σώμα, ακόμα κι όταν είναι ώρα να αλλάξουμε μορφή (ή να αλλάξει μορφή κάποιος δικός μας άνθρωπος) , καταστρέφει κάθε προσωπική μας εξέλιξη. Απλά γιατί το σώμα και η ζωή που ζούμε τώρα, είναι η πιο χονδροειδής μορφή μας και όχι ολόκληρη η ύπαρξη μας και δεν μπορούμε να δίνουμε τόση ενέργεια σε ένα τόσο μικρό μας κομμάτι. Στην ουσία η προσκόλληση στη ζωή σημαίνει προσκόλληση στη συγκεκριμένη μας μορφή, και προσκόλληση στην ιδέα ότι είμαστε το σώμα, οι σκέψεις και αυτά που μας συμβαίνουν.

Ας είμαστε λοιπόν λίγο πιο ευαίσθητοι για να μπορούμε να καταλάβουμε πότε μας καταβάλλει το ένστικτο της επιβίωσης , και πότε το έχουμε κάτω από τον έλεγχο μας. Η ιδιότητα μας να «δημιουργούμε αρρώστιες μόνο με τη σκέψη μας» δηλώνει καθαρά ότι ο φόβος του θανάτου μας έχει υπό τον έλεγχο του και δεν μας αφήνει να εξελιχθούμε. Από την άλλη, ο άνθρωπος που έχει το ένστικτο του θανάτου υπό τον έλεγχο του, μπορεί αν το επιλέξει, να καταπολεμήσει με τη σκέψη κάθε αρρώστια.

O Πατάντζαλι λέει ότι για να καούν τα kleshas χρειάζεται να κάνουμε διαλογισμό:

2.11 «Όταν οι σκέψεις μας είναι χρωματισμένες με Kleshas, αυτές ουδετεροποιούνται με διαλογισμό (dhyana)»

Επίσης προτείνει ακόμα μια λύση , που είναι πολύ κοντινή με την λύση που προτείνει ο Χριστιανισμός:

1.23 « Η απόλυτη αφοσίωση και παράδοση στην δημιουργική πηγή από την οποία προήλθαμε φέρνει την τελική λύτρωση».

Αν λοιπόν έχουμε σαν κύριο σκοπό της ζωής μας να λυτρωθούμε από τις ψευδαισθήσεις (KLESHAS) για να εξελιχθούμε πρέπει να εργαστούμε στις εξής πρακτικές:

Αυτογνωσία

Πειθαρχία στο διαλογισμό

Παράδοση στη δημιουργική πηγή.

Ας ακολουθήσουμε το Ντάρμα μας – μόνο αυτό θα μας ολοκληρώσει!